Osmanlı askeri tarihçiliğinin önde gelen isimlerinden Macar tarihçi Gabor Ágoston, George Town Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyesi. Timaş Yayınları, Ágoston’un yaklaşık bir yıl önce Fatih Çalışır çevirisi ile Osmanlı’da Strateji ve Askeri Güç isimli eseri yayımlamıştı. Şimdi ise Macar tarihçiyi Türk okurların karşısına; Kahraman Şakul’un, Gabor Ágoston’un çeşitli akademik dergilerde İngilizce ve Türkçe yayınlanmış dokuz makalesinin derlemesiyle meydana getirdiği Osmanlı’da Savaş ve Serhad isimli eseriyle çıkarıyor. Kitabın giriş kısmında Prof. Dr. Feridun Emecen ve Dr. Caroline Finkel, Ágoston’un hem Osmanlı ve dünya askeri tarihçiliği açısından hayati önemini vurgulayan birer takdim yazısı dikkat çekiyor. Osmanlı’da Savaş ve Serhad isimli bu eserde yer alan makalelerde; Osmanlı Devleti’nin kuruluş dönemi fetihleri, 17. ve 18. yüzyıllardaki fetihleri, Osmanlıların 15. ve 16. yüzyıl muharebe taktikleri ve bu yüzyıldaki askeri başarılarının ardındaki nedenler, inceleniyor. Bunun yanı sıra kitaptaki bir diğer makalede Osmanlıların Avrupa’daki savaşları üç farklı dönemde incelenerek, bu üç farklı dönemdeki iktisadi ve siyasi koşullar içerisinde savaşlar ve savaşların Osmanlı toplumuna yansımaları değerlendiriliyor. Kitapta Osmanlıların ve Habsburglar için yaşanan askeri değişim ve güç dengesindeki kaymalar incelenirken 17. yüzyıldan itibaren kuşatma savaşlarının yerini muharebe savaşlarına bıraktığı, savaşların artık daha uzun süreli ve maliyetli olduğu kaydediliyor. Kitaptaki bir diğer makalede ise 16. asırda Osmanlı Devleti’nin esnek ve pragmatik yerel yönetim kabiliyeti ile hem Habsburg sınırını hem de Safevi sınırını optimum seviyede nasıl idare ettiği inceleniyor. Osmanlı’da Savaş ve Serhad başlığı altında yer alan son üç makalede ise Osmanlı Devleti’nin Macaristan’ı fethi, fetih sonrası Macaristan’ın askeri serhaddi ve Osmanlı kalelerinin mali yükü inceleniyor. OSMANLI SON DÖNEMDE NEDEN YENİLDİ Ágoston’un özellikle üzerinde durduğu önemli bir tespit de Macaristan’ın fethinin ilk on yılı gibi kritik bir dönemde dahi Osmanlıların Macaristan’a asker yığmadıkları dolayısıyla Osmanlıların insan gücünü ve mali kaynaklarını ihtiyatla kullandığı şeklinde. Sonuç olarak kitapta 15. ve 16. yüzyılda Osmanlıların askeri teknolojiyi kullanmalarındaki maharetlerinin, iaşecilik ve askeri lojistikteki başarılı politikalarının Osmanlıların Avrupalılar karşısındaki esas üstünlüğü olduğu vurg***
ıyor. Ancak 16. yüzyılın sonlarından itibaren artık savaşların uzun sürdüğü ve cephelerin genişlediği Osmanlıların sınır boylarında ise daha güçlü devletlerin varlığı gerçeği karşımıza çıkıyor. Dolayısıyla 17. ve 18. yüzyılda Osmanlıların uğradıkları yenilgilerin de Osmanlı askeri teknolojideki geri kalmalarından ya da silah üretimindeki yetersiz koşullardan kaynaklanmadığı; savaş stratejilerindeki değişimlerden, geniş bir cepheye yayılan uzun savaşların getirdiği lojistik kifayetsizliklerden, Akdeniz bölgesini vuran ekonomik daralmadan ve iç dinamiklerden kaynaklandığı ortaya konuluyor.Gabor Ágoston’un makalelerinden oluşan kitap, yalnızca askeri tarihe meraklı okurlar için değil, siyasi tarihe ve iktisat tarihine meraklı okurların da mutlaka gözden geçirmesi gereken, Türkçe literatüre kazandırılmış önemli bir eser. Gabor Ágoston’un konuya yaklaşım tarzı literatürdeki diğer çalışmalara nazaran oldukça farklı. Ágoston, makalelerinin literatür kısmında genel kabul görmüş tezlere, Osmanlı arşiv belgelerine dayanarak alternatif bir bakış açısı getiriyor. Gabor Ágoston Avrupa savaş maslahatındaki gelişme meselesinin ancak ....