2013-04-30 01:13
Osmanlı Ansiklopedisi / Ansiklopedik Bilgi E Bölümü / Edhem Paşa (İbrâhim)
Edhem Paşa (İbrâhim)
Sultan İkinci Abdülhamîd Han devri sadrâzamlarından. Devlet ve ilim adamı. 1818 yılında Sakız’da doğdu. Koca Hüsrev Paşa tarafından yetiştirildi.
Öğrenim için Fransa’ya giden ilk öğrenci grubu içerisinde bulundu (1830). 1839’da Paris Mâden Okulunu bitirerek diploma aldı. Avrupa mâden bölgelerinde uzun bir tetkik seyâhatinden sonra Türkiye’nin ilk mâden mühendisi olarak İstanbul’a döndü.
Önce Sarıyer bakır mâdeninde, sonra Gümüşhacıköy mâden müdürlüğünde çalıştı. 1845’te Keban ve Ergani mâdenleri başmühendisliğine tâyin edildi. 1847’de saray hizmetine alındı. Bu sırada Sultan Abdülmecîd Hana Fransızca vesâir ilimler okuttu. Encümen-i dâniş ve Tanzimât meclisi üyeliklerinde bulundu. 1856’da vezir rütbesiyle Hâriciye Nâzırı oldu ise de beş altı ay sonra çekildi. Daha sonra Ticâret Nâzırlığı (185
Meclis-i Vâlâ-yı Ahkam-ı Adliye üyeliği (1862), Adliye Nâzırlığı (1870), Berlin elçiliği (1876) görevlerinde bulundu. 1877’de Midhat Paşanın yerine sadrâzamlığa getirildi. 1878’de bu görevden alınarak Viyana elçiliğine, 1883’te ise Dâhiliye Nâzırlığına tâyin oldu. 1893’te İstanbul’da vefât etti.
Değerli bir ilim ve devlet adamı olan Edhem Paşa Jöntürk hareketine karşıydı. Bu faaliyetlerin devleti felâkete götüreceği endişesiyle dâimâ pâdişâhın yanında yer aldı. Devletine ilmî hizmetleriyle faydalı oldu. Jeolojinin bilim dalı olarak yerleşmesine katkıda bulundu. Dârülfünûn’un biyoloji dersleri için mühim kolleksiyonlar hediye etti.
Öğrenim için Fransa’ya giden ilk öğrenci grubu içerisinde bulundu (1830). 1839’da Paris Mâden Okulunu bitirerek diploma aldı. Avrupa mâden bölgelerinde uzun bir tetkik seyâhatinden sonra Türkiye’nin ilk mâden mühendisi olarak İstanbul’a döndü.
Önce Sarıyer bakır mâdeninde, sonra Gümüşhacıköy mâden müdürlüğünde çalıştı. 1845’te Keban ve Ergani mâdenleri başmühendisliğine tâyin edildi. 1847’de saray hizmetine alındı. Bu sırada Sultan Abdülmecîd Hana Fransızca vesâir ilimler okuttu. Encümen-i dâniş ve Tanzimât meclisi üyeliklerinde bulundu. 1856’da vezir rütbesiyle Hâriciye Nâzırı oldu ise de beş altı ay sonra çekildi. Daha sonra Ticâret Nâzırlığı (185
Meclis-i Vâlâ-yı Ahkam-ı Adliye üyeliği (1862), Adliye Nâzırlığı (1870), Berlin elçiliği (1876) görevlerinde bulundu. 1877’de Midhat Paşanın yerine sadrâzamlığa getirildi. 1878’de bu görevden alınarak Viyana elçiliğine, 1883’te ise Dâhiliye Nâzırlığına tâyin oldu. 1893’te İstanbul’da vefât etti.Değerli bir ilim ve devlet adamı olan Edhem Paşa Jöntürk hareketine karşıydı. Bu faaliyetlerin devleti felâkete götüreceği endişesiyle dâimâ pâdişâhın yanında yer aldı. Devletine ilmî hizmetleriyle faydalı oldu. Jeolojinin bilim dalı olarak yerleşmesine katkıda bulundu. Dârülfünûn’un biyoloji dersleri için mühim kolleksiyonlar hediye etti.
(0)
