Hayme Hatun veya Hayme Ana Osmanlı Devleti'nun kurucusu olan Osman Gazi'nin annesi, Ertuğrul Gazi'nin eşidir.

Hayme Hatun'un hayatı yarı mitsel olarak sisler içinde kalsa da bazı nesnel veriler bize onun hakkında ipuçları vermektedir. Hayme Ana'nın eşi, Kayı Boyunun beyi Ertuğrul Gazi'dir.

Hayme Ana'nın 4 Eylül'de kışlağa dönüşte öldüğü rivayet edilir. O tarihten beri burada Hayme Ana kutlamaları yörükler tarafından (özellikle Karakeçili yörüklerince) devam ettirilmektedir. Kendisi öldüğünde yuvasını kurduğu yere defnedilmiştir. Bugün gömülü olduğu türbe II. Abdülhamit tarafından yaptırılmıştır.

Osmanlı padişahlarının müslüman olmayan cariyelerle evlenmeleri geleneği henüz başlamadığı için Hayme Hatun'un Türk olduğu kesindir. Günümüzde Hayme Hatun'un türbesi ve Hayme Ana heykeli Kütahya'nın Domaniç ilçesinde görülecek en önemli yerlerden biridir. Ayrıca Ankara'nın Haymana ilçesi Hayme Ana'nın adından gelmektedir.
Hayme Ana

Ertuğrul Gazi'nin annesi ve Osman Gazinin annesi olan Hayme Ana ile karıştırılmamalıdır.Hayme Ana, Süleyman Şah Kaya Alpoğlu (Gündüz Alp)'in eşi, Ertuğrul Gazi'nin annesi ve Osmanlı İmparatorluğu'nun kurucusu Osman Gazi'nin de büyükannesi. Kocası Gündüz Alp'in Fırat Nehri'ni geçerken boğularak ölmesi üzerine Kayı Boyu'nun başına geçen Hayme Ana, Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat'ın yer göstermesi üzerine önce Ankara Karacadağ, ardından da Domaniç ve Söğüt'e yerleşir. Domaniç Yaylası'nı yazlık, Söğüt'ü kışlık olarak seçen Hayme Ana, oğlu Ertuğrul Gazi'yi yetiştirir, torunu Osman Gazi'yi elinde büyüterek imparatorluğun temelini atar. Ertuğrul Gazi, "Devlet Ana" diye de anılan annesi Hayme Ana'yı, Çarşamba'da her yıl çadır kurduğu bir tepe üzerine defnettirdi. Sultan 2. Abdülhamid Han, 1892'de Hayme Ana'nın kabri üzerine bugünkü türbeyi yaptırdı. Çarşamba Köyü'nde vefat eden Hayme Ana için mezarı başında 725 yıldır anma töreni düzenleniyor.