Yüksel, Osmanlı devletinin istihbarat faaliyetlerini, bunun Westfalia sonrası dünya konjonktürüne uygun hale dönüştürülme çabalarını II. Mahmut dönemini esas alarak irdeliyor.

CIA ve MOSSAD gibi modern devletlerin ihtiyaç duyduğu istihbarat faaliyetlerine “tarihsel köken” arayışının ürünü olarak çıkan birçok popüler kitap vardır piyasada. Bu popüler kitaplar verdikleri “popüler” malumat ve bilgilerle Türkiye’deki istihbarat tarihi anlayış ve yazımlarını da etkilediler. Osmanlılar, kuruluş yıllarından itibaren istihbarattan istifade ettiler. İstifade şekli zaman ve şartlara göre değişti. Bazen saltanat mücadeleleri etrafında, kimi zaman diplomasi sahasında, ama en çok askerî hareketlilik sırasında istihbarat sağlamaya dönük çabalara büyük önem atfedildi. Osmanlı eliti, etraflarında veya sınırlarının ötesinde gelişen askerî-siyasî olaylardan bir şekilde haberdar olmaya çalıştı, büyük güç olmanın yansıması ve zorunluluğu olarak. Zorunluluk çok defa casuslar, tebdiller, tacirler, yolcular, esirler, tercüman ve gemiciler vasıtasıyla yerine getirildi. Hepsinden istifade etme şekli farklıydı ve hiçbir zaman sağladıkları bilgi tek başına mutlak doğru olarak kabul görmedi. En azından birinin ötekini teyit etmesi gerekiyordu.

Osmanlı istihbarat çalışmalarının en tanıdık yüzü casuslardı ve kadrolu bir imparatorluk memuru statüsüne sahip olmaya yaklaşmışlardı, en çok II. Mahmud zamanında... Karşı istihbarat faaliyetlerini engellemenin en az istihbarat çalışmaları kadar önemli olduğu gerçeği de Osmanlılarca anlaşılmıştı, o yönde alınan tedbirlerle.

II. Mahmut ve istihbarat

....