Osmanlı'nın Avrupalı ressamların çizimlerindeki anlatımı çoğunlukla birbirine benzer. Figürlerin kıyafetleri, duruşları, yüz hatları aşağı yukarı aynıdır. Hollanda ve Türkiye arasındaki diplomatik ilişkilerin 400. yılı vesilesiyle Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi'nde açılan sergi de hep birbirine benzeyen bu resimlerin kökenine iniyor. 'Sultanlar, Tüccarlar, Ressamlar: Türk-Hollanda İlişkilerinin Başlangıcı' başlıklı sergide, Hollandalı ressamlar Cornelis de Bryun ve Jean Baptiste Vanmour'un 17. yüzyılda Avrupa'ya kaynaklık eden Osmanlı resimleri bulunuyor. Serginin küratörlerinden Laura van Hasselt, "Bu sergide bulunan resimler, o dönem Avrupa'da çok sayıda ressam tarafından kopya edilmiş. Avrupa Osmanlı'yı bu resimlerden tanımış" diyor. Proje direktörü Barış Kıbrıs da "Bu resimler Avrupa'daki görsel dağarcığı besleyen en önemli kaynaklardan" diyerek onu destekliyor. Sergide 400 yıl önce Hollanda'dan Osmanlı'ya gelen ilk diplomat olan ve böylece bu yıl kutladığımız ilişkileri başlatan elçi Cornelis Haga'nın da portresi yer alıyor. Onun gelişiyle başlayan ticari ilişkiler ve bu ticari ilişkilerin etkisinde üretilen 80'e yakın eser de bu sergi için ülkenin başkenti Amsterdam'dan getirtildi.

TİCARETTEN SANATA
Peki ticari ilişkiler, 17. yüzyılda sanat eserlerini nasıl etkiliyor, bu resimler neden yapıldı? O dönem deniz ticaretinde donanımlı gemileriyle önemli bir güç olan Hollanda'nın ticaret yaptığı en önemli ülkelerden biri de Osmanlı. Hollanda, Osmanlı'dan Ankara tiftik yünü, baharatlar, kahve, keten ve bol bol halı alıyor. Bu vesileyle sık sık ziyaret edilen Osmanlı'da günlük yaşam, sarayda çalışanlar, Osmanlı toplumunu oluşturan farklı kesimlerden insanlar da merak ediliyor. İlk elçi Haga'dan sonra İstanbul'a gelen elçi Cornelis Calkoen de bu tarz resimleri ressam Jean-Baptiste Vanmour'a sipariş ediyor. Vamnour bu sipariş üzerine yaptığı eserlerle 'Lale Devri'nin tanığı olarak anılıyor. Aralarında Lale Devri'nin padişahı III. Ahmed'in de bulunduğu Osmanlı toplumunun farklı kesimlerinden insanlarının resimlerini yapıyor. Onun ve öğrencilerinin hazırladığı resimler, 1600'lerin sonunda Amsterdam'da bugünkü Belediye Sarayı'nda bulunan Ticaret Odası'nda sergileniyor. Bu resimler de Avrupa'daki pek çok ressama Osmanlı ile ilgili görsel kaynak oluyor. İşte Osmanlı'yı capcanlı sunan bu resimler, Pera Müzesi'ndeki serginin büyük bir kısmını oluşturuyor. Bunlara ilk elçi Haga'nın portresi, elçi Calkeon'un yüzük, hançer gibi özel eşyaları ve yine Levant Ticaret Odası'nda sergilenen Osmanlı haritaları, Türkiye- Hollanda ilişkilerinin 400 yıldaki gelişimini gösteren bir de video eşlik ediyor. www.peramuzesi.org

Sergi Hollanda'ya nisanda gidecek
1 Nisan'a dek sürecek sergi, 20 Nisan - 26 Ağustos arasında 'Levant Ticaret Odası, Hollandalı Tüccarlar ve Osmanlı Sultanları' başlığıyla, Amsterdam Müzesi'nde sergilenecek. Amsterdam Müzesi Müdürü Paul Spies, bu sergiye ek olarak müzede 1960'larda Hollanda'ya göç eden Türklerin, onların çocuklarının hikâyelerinin anlatılacağı bir sergi de hazırlayacaklarını söylüyor. Spies'e göre bu sergi ilişkilerin bugün geldikleri yere ışık tutacak.

100 yıl önce İstanbul nasıldı?
Pera Müzesi'nde bugün açılan ikinci bir sergi ise, 'Konstantiniyye'den İstanbul'a - 19. Yüzyıl Ortalarından 20. Yüzyıla Boğaziçi'nin Anadolu Yakası Fotoğrafları' sergisi. Sergide 19. yüzyıldan 20. yüzyıl başına dek Göksu Deresi'nden, Anadolu Hisarı'na kadar Anadolu yakası fotoğrafları yer alıyor. Küratörlüğünü Mimar Dr. M. Sinan Genim'in yaptığı ve 182 adet fotoğrafın bulunduğu sergide dönemin İstanbul'undan ilginç görüntüler var.