Osmanlı’nın yıkılmasına, aynı zamanda da yepyeni bir Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasına sebep olan, Türk tarihi açısında çok önemli bir antlaşma.
x

Osmanlı Devleti’nin Ölüm Fermanı: Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 191

Filistin Cephesi'nde bulunan Osmanlı ordularının 1918 yılı sonlarına doğru İngilizler karşısında tutunamayarak geri çekilmeleri mütarekenin imzalanmasını kaçınılmaz bir hale getirmişti. Büyük güçlüklere rağmen inatla cephelerde direnen Osmanlı Devleti, 30 Ekim 1918 tarihinde Mondros Mütareke namesini mecburen imzalamak durumunda kalmıştı. Mütareke şartları, Türklerin elinde hiçbir savunma imkânı bırakılmaması yolundaydı. Türklerin aleyhine gelişen bu durumlarda, yer yer direnme girişimleri de görülüyordu. Bu arada İngilizler, Türk ordusunun tamamının lağvedilerek antlaşma şartlarının kendi isteklerine göre uygulanmasını sağlayacak kabinelerin kurulmasını destekliyorlardı. Böylece dört yıl süren I. Dünya Savaşı’nın sonunda imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması ile ülke yeniden zor bir döneme girmişti.

Mondros Ateşkes Antlaşmasının maddeleri şu şekildeydi:

* Boğazlar tüm devletlere açık olacak ve İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecek.

* İtilaf Devletleri, kendi güvenliklerini tehdit edecek bir durumda herhangi bir stratejik noktayı işgal edebilecek (7.madde).

* Vilâyât-ı Sitte'de (Altı il, Erzurum, Van, Harput, Diyarbakır, Bitlis, Sivas) bir karışıklık çıkarsa, İtilaf Devletleri buraları işgal edebilecek (24.Madde).

* Bütün haberleşme-ulaşım araç ve gereçleri İtilaf Devletleri'nin kontrolüne verilecek.

* Güvenliği sağlayacak askerden fazlası terhis edilecek.

* İtilaf Devletleri ve Ermeni esirleri serbest bırakılacak.

* Türk askerleri İtilaf Devletleri'nin kontrolünde kalacak.

* Hicaz, Yemen, Suriye, Irak ve Trablusgarp'taki Türk subay ve askerler en yakın İtilaf devletine teslim edilecek.

* Toros Tünelleri İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecek.

* Tüm demiryolları ve donanma gücü İtilaf Devletleri'nin kontrolüne bırakılacak, gemiler limanlarda tutuklu kalacak.

* Silah, cephane ve orduya ait tüm mallar İtilaf Devletleri'nin kontrolüne bırakılacak.

* Yer altı ve yerüstü zenginlik kaynakları İtilaf Devletleri'nin kontrolüne bırakılacak.

* Ülkenin ihtiyaç fazlası kömür, akaryakıt ve deniz gereçleri dışarıya satılmayacak.

Mondros Ateşkesi ile birlikte;

* Osmanlı Devleti fiilen sona ermiştir.

* İttihat ve Terakki Partisi, adını Teceddüt Partisi olarak değiştirmiş ve kendini feshetmiştir.

* Ermeniler korumaya alınmış ve doğuda bir Ermeni Devleti kurma zemini hazırlanmıştır (24.madde).

* Antlaşmanın 7. maddesi Osmanlı topraklarının işgalini kolaylaştırmıştır.

* İngilizler ilk olarak Musul'u işgal etmiştir (3 Kasım 191. Ardından Urfa, Antep ve Maraş'a girmişlerdir.

* İtilaf Devletleri'nin donanmaları İstanbul önlerine gelmiştir (13 Kasım 191.

* İşgallere karşı Türk milleti tarafından direniş cemiyetleri kurulmuştur.

* Azınlıklar da işgalleri kolaylaştırmak için zararlı cemiyetleri kurmuştur.

* Mustafa Kemal Paşa Suriye-Filistin Cephesi'nde iken, yabancı işgaline açık bırakan maddelere tepki göstermiştir.

* İstanbul Hükümeti, Yıldırım Orduları Grubu'nu ve VII. Ordu Karargâhını kaldırmış, Mustafa Kemal Paşa’yı Harbiye Nezareti'ne almıştır.